Το "Πείραμα φυλάκισης" του διάσημου Πανεπιστημίου Στάνφορντ", που διεξήχθη στην δεκαετία του ’70 από μια ερευνητική ομάδα ψυχολόγων, διερεύνησε τις επιπτώσεις στην ψυχολογία των ατόμων, ανάλογα με ποια θέση εξουσίας ή μη λαμβάνουν. Κάποια μέλη που συμμετείχαν στο πείραμα πήραν τον ρόλο των δεσμοφυλάκων και κάποια άλλα αυτόν των φυλακισμένων. Η υποτιθέμενη φυλακή μέσα στην οποία κινούνταν, επέδρασε καταλυτικά στην ψυχολογία των ατόμων, αφού όσοι υποδύονταν τους δεσμοφύλακες ανέπτυξαν σαδιστική συμπεριφορά και μάλιστα κάποιοι “φυλακισμένοι” τραυματίστηκαν.
Η ταύτιση με τον εκάστοτε ρόλο μαρτύρησε πως ο άνθρωπος έχει κάποια (πανίσχυρη) σκοτεινή πλευρά που δεν μπορεί να νικήσει, παρά το πέρασμα τόσων αιώνων. Η επιλογή των υποψηφίων έγινε με βάση την απουσία ψυχολογικών και ιατρικών προβλημάτων, αλλά και ποινικού μητρώου, έτσι ώστε να αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα για την επιστημονική παρατήρηση.
Οι φυλακισμένοι και οι δεσμοφύλακες μπήκαν κατευθείαν στους ρόλους τους προχωρώντας τους ρόλους του όμως πέρα από τις προβλέψεις, οδηγούμενοι σε επικίνδυνες και ψυχολογικά καταστροφικές καταστάσεις. Το ένα τρίτο από τους φρουρούς κρίθηκε ότι επέδειξαν "γνήσια" σαδιστικές τάσεις, με αποτέλεσμα αρκετοί φυλακισμένοι να τραυματιστούν ψυχολογικά και δύο από τους φοιτητές να αποχωρήσουν νωρίς από το πείραμα. Μετά την κατάρρευση ενός φοιτητή από τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στη φυλακή, και συνειδητοποιώντας ότι είχε παθητικά επιτρέψει ανάρμοστες συμπεριφορές να λάβουν χώρα κάτω από την εποπτεία του, ο επικεφαλής του πειράματος καθηγητής Ζιμπάρντο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τόσο οι φυλακισμένοι όσο και οι δεσμοφύλακες είχαν ταυτιστεί υπερβολικά με τους ρόλους τους, με αποτέλεσμα να τερματίσει το πείραμα μετά από έξι μέρες.
Το Πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ
4/
5
Oleh
ΔΗΜΗΤΡΗΣ